خوریات خوزستان به شدت به “جیوه” آلوده‌اند / مردم بندر ماهشهر تحت تاثیر آلودگی پتروشیمی
محمدجواد اشرفی در همایش ملی علوم و فنون دریایی ایران که امروز (۱۷ خردادماه) با محوریت محیط زیست دریایی و تالاب‌ها در شهرستان بندر ماهشهر برگزار شد، اظهار کرد: نوار ساحلی خوزستان با ۲۷۵ کیلومتر طول به دلیل بارگذاری‌های متعدد و ویژگی‌های فیزیکی و اکولوژیکی، بین نقاط ساحلی ایران از اهمیت خاصی برخوردار است.
وی افزود: فعالیت‌های اقتصادی، اکولوژیکی، نظامی، صیادی و تجاری، سواحل خوزستان را از سایر سواحل کشور متمایز کرده است.
اشرفی بیان کرد: در خوزستان بیش از ۲۴ فعالیت پالایشگاهی و پتروشیمی در مقیاس‌های بزرگ انجام می‌شود. همچنین در خوزستان ۱۰ بندر صیادی و تجاری از جمله بندر امام(ره) وجود دارد که با باراندازی بیش از ۷۰ درصد کالاهای اساسی کشور نقش کلیدی در تامین کالاهای اساسی کشور دارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: بیش از ۱۰ هزار هکتار مزارع پرورش ماهی و میگو در خوزستان در حال بهره‌برداری یا احداث هستند. همچنین حوضچه‌های استحصال نمک از دریا در استان خوزستان با یک و نیم میلیون تن در سال ۵ درصد نمک استحصالی دریا در جهان را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به وجود سه محل بزرگ قابل کشتیرانی در استان خوزستان عنوان کرد: بزرگترین خور خاورمیانه با ویژگی‌های منحصر به فرد در استان خوزستان قرار دارد که زیستگاه کمیاب‌ترین پرندگان جهان است و چشم‌انداز عجیبی در این مکان‌ها از جمله منطقه حفاظت شده دریایی “دارا” ایجاد کرده است. این مکان، قابلیت بسیار زیادی برای جذب اکوتوریسم داخلی و خارجی دارد.
اشرفی بیان کرد: بزرگترین کلونی زادآوری و تخم‌گذاری فلامینگو در نقاط ساحلی نیز در یکی از خوریات خوزستان است که چشم‌انداز بی‌نظیری ایجاد کرده است و زیبایی‌های خلقت خدا در این مکان مشاهده می‌شود. این مکان زیستگاه پستانداران دریایی نیز هست و دامنه جذر و مد بالای آن هم شرایط ویژه‌ای در منطقه ایجاد کرده است.
وی تصریح کرد: در کنار این ویژگی‌های مثبت، خوریات و نقاط ساحلی در معرض تهدید عوامل تهدیدکننده از جمله پساب‌های صنعتی ناشی از فعالیت‌های واحدهای پتروشیمی و مقداری نیز صنایع کوچک‌تر، پساب‌های شهرهای خرمشهر، شادگان، آبادان و بندر امام(ره) و بندر ماهشهر و پساب‌های کشاورزی هستند.
اشرفی افزود: فعالیت و تردد کشتی‌ها نیز به شدت مناطق ساحلی را تحت تاثیر خود قرار داده است. قاچاق سوخت و تخلیه ناگهانی سوخت در نوار ساحلی و خوریات خوزستان نیز از جمله تهدیدها است که باید برای این موارد اقدامات اساسی انجام و چاره‌جویی شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: در طول این سال‌ها برای مهار این تهدیدها اقدامات خوبی انجام شده است. پیش از این، همه پتروشیمی‌ها در منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر آلودگی ایجاد می‌کردند به طور مثال پتروشیمی بندر امام(ره) پس از چهار دهه فعالیت، مستقیما حجم زیادی جیوه وارد خور می‌کرد که با پیگیری‌ها و همت منطقه، واحد کلر آلکالی پتروشیمی بندر امام تعطیل شد.
وی بیان کرد: با این وجود بر اساس مطالعات انجام شده، خوریات خوزستان از نظر جیوه به شدت آلوده هستند و میزان جیوه آن‌ها بسیار بیش از استانداردها است که این مساله، یک تهدید جدی است.
اشرفی افزود: تا قبل از سال ۹۶ پتروشیمی مارون به عنوان یکی از تهدیدکننده‌های اصلی خوریات اطراف منطقه بود اما اکنون سه سال متوالی است که این شرکت به عنوان صنعت سبز برگزیده کشوری معرفی می‌شود که این موارد نشان از انجام کارهای خوب است. پتروشیمی تندگویان نیز در حال اصلاح فرآیند و تغییر سیستم تصفیه‌خانه است که امیدواریم در شش ماه آینده شرایط این شرکت هم خوب شود.
وی افزود: در مقابل، هنوز شرکت‌هایی هستند که بدون توجه به مسائل محیط زیست صرفا برای تولید درآمد و منافع اقتصادی در منطقه ویژه بندر ماهشهر فعالیت می‌کنند به طور مثال پساب پتروشیمی شیمی بافت، کاملا اسیدی و با غلظت اسیدی ۷۰ تا ۸۰ درصد وارد خوریات می‌شود. آقای سلاجقه بازدیدی از این وضعیت داشت و دستور پیگیری قضایی داد و این کار انجام شد. اکنون پرونده مفتوح است و انتظار می‌رود مراجع قضایی برخورد حداکثری با عوامل این شرکت داشته باشند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: سالیان سال است که مردم شریف بندر ماهشهر تحت تاثیر آلودگی پتروشیمی رازی از جنبه هوا و پساب‌های بسیار آلوده هستند و با وجود پیگیری‌ها در سال‌های اخیر این شرکت هیچ اقدام موثر و برخورد متتاسبی با حجم و میزان آلودگی انجام نداده است.
وی افزود: امیدواریم با حمایت‌ها از سازمان محیط زیست در افق سه ساله منطقه ویژه پتروشیمی عاری از آلاینده‌های محیط زیستی شود.
اشرفی گفت: با پیگیری‌های زیاد و اراده در مقامات استان خوزستان در زمینه کنترل پساب‌های شهری، تصفیه‌خانه‌های شهرهای ساحلی خرمشهر و آبادان با بیش از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی برابر برنامه زمان‌بندی حداکثر تا شهریورماه امسال افتتاح می‌شوند.
وی افزود: تصفیه‌خانه‌های بندر امام(ره) و بندر ماهشهر نیز ۷۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارند که به دلیل مسائل فنی و مالی با کندی در حال اجرا هستند. طبق تعهد مسئولان آب و فاضلاب مقرر شده تا پایان سال ۱۴۰۱ این پروژه‌ها نیز به بهره‌برداری برسند. تصفیه‌خانه شادگان نیز در تیرماه سال گذشته به بهره‌برداری رسید. به این ترتیب مشکلات پساب شهری در سال‌های آینده کاهش می‌یابد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: در گذشته کشتی‌ها و شناورها در خوریات آلودگی زیادی ایجاد می‌کردند. با توجه به اینکه بیش از ۷۰ درصد کالاهای اساسی کشور از طریق بندر ماهشهر وارد و بخش عظیمی از محصولات پتروشیمی و مواد نفتی از سواحل و اسکله‌های بندر ماهشهر بارگیری می‌شود، این شرایط آلودگی‌های زیادی در این منطقه ایجاد کرده است.
وی افزود: پیگیری‌های زیادی برای کاهش آلودگی‌ها انجام شد و اداره‌کل بنادر خوزستان را ملزم کردیم که برای جلوگیری از آلودگی‌های ناشی از تردد شناورها و کشتی‌ها بر اساس الزامات محیط زیستی اقدام کنند.
اشرفی گفت: در حال حاضر نظارت برای جلوگیری از ایجاد آلودگی‌های مواد نفتی و موارد دیگر توسط یکی از شرکت‌های طرف قرارداد اداره‌کل بنادر در حال انجام است. به زودی نیز واحد پالایشگاه این شرکت در زمینه تصفیه پساب‌ها فعالیت می‌کند.
وی ادامه داد: یکی از موارد دیگر که سواحل خوزستان را تهدید می‌کند، استحصال و تجاوز به حریم خوریات بود که از دهه ۷۰ رشد چشمگیری داشت و اکنون هم اگر دقت نظر سازمان محیط زیست نباشد این دست‌اندازی‌ها به اراضی ساحلی و خوریات وجود دارد اما قطعا با حساسیت خاص نسبت به ساخت و ساز در حریم خوریات و استحصال آب اقدام می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم این اتفاق رخ دهد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: انتظار می‌رود مسئولان محلی و استانی در راستای حفاظت از محیط زیست و تامین سلامت شهروندان و ساکنان بندر امام(ره) و بندر ماهشهر و سایر بهره‌مندان محیط دریایی کشور به ما کمک کنند.
وی تصریح کرد: خوشبختانه در طرح آمایش سرزمین نیز بارگذاری فعالیت‌های نفتی و پتروشیمی در شهرستان بندر ماهشهر ممنوع شده یعنی توسعه ممنوع شده است؛ البته درخواست داشتیم در این طرح بازنگری شود. ممنوعیت توسعه در حریم و حاشیه خوریات و استحصال دریا مورد تاکید بود اما اگر این توسعه در فواصل دورتر ۲۰ تا ۳۰ کیلومتری و با رعایت استانداردها و احداث سیستم‌های کنترلی انجام شود، بلامانع است.
وی افزود: در حال حاضر معاون وزیر در حوزه پتروشیمی برای بازدید از مکانی که برای توسعه فاز دوم پتروشیمی در نظر گرفته شده تشریف آورده است که این موضوع نشان می‌دهد نگاه در خوزستان و شهرستان بندر ماهشهر بر عدم استحصال خوریات است و امیدواریم این موضوعات با حساسیت بیشتر از سوی نماینده مردم این شهرستان، استاندار و معاونین وی مورد توجه قرار بگیرد.
